President gewraakt

Boxel – Paramaribo, 25 en 26 juli 2008
Hoewel de zitting van 25 juli voor de meesten onverwacht kort was, is er veel over te schrijven. Daarom beschrijf ik deze zitting in meerdere artikelen.

Tijdens de zitting diende de advocaat van Bouterse, Irvin Kanhai een verzoek in tot wraking van de president van de Krijgsraad, Cynthia Valstein-Montnor. Wraking is de juridische procedure waarmee een rechter van een zaak kan worden gehaald. Volgens Kanhai hebben de nauwe contacten die haar echtgenoot zou onderhouden met de NPS, de politieke partij van president Venetiaan haar onafhankelijkheid als rechter ondermijnd.

Omstreeks 20 juli is Irvin Kanhai door zijn cliënt op de hoogte gebracht dat de echtgenoot van president Valstein vechtsportlessen geeft in het partijgebouw Grun Dyari en dat hij niet voor het gebruik betaalt. Daarbij komt nog dat het privévoertuig van het gezin op het NPS terrein zou worden bewaakt door een bewaker, die door de partij wordt betaald. Voor een eerlijk proces is een onpartijdige rechter van belang en daar is nu twijfel over ontstaan bij zijn cliënt, omdat de NPS en de NDP, de partij van Bouterse, politieke rivalen zijn, aldus de redenering.

In zijn betoog haalt Kanhai internationale jurisprudentie aan waarbij vaststaat dat een rechter zich moet distantiëren van een zaak, wanneer uit feiten en omstandigheden blijkt dat de rechterlijke onpartijdigheid en objectiviteit ernstig in het geding zijn. De persoonlijke instelling van de president is niet genoeg, vindt Kanhai.

Tijdens het betoog van de raadsman leest president Valstein mee en zit er aanvankelijk ontspannen bij. Naarmate het betoog vordert wordt dat minder. Je kunt zien dat ze de argumentatie onzinnig vindt. Ze trekt met haar mond, peilt met haar ogen de reacties in de zaal en overlegt tussentijds met de rechter die rechts van haar zit. Ze lachen. Bij sommige passages uit het lange betoog uiten ook toehoorders in de zaal hun misnoegen en hoon.

Desi Bouterse zit niet in de zaal. Het is de tweede keer dat hij geen gehoor geeft aan de oproep om te verschijnen. Hij is hier ook niet toe verplicht.

Na het betoog van Kanhai wordt de zitting geschorst, waarna de president meedeelt dat de wraking voorgelegd zal worden aan het Hof van Justitie. De behandeling van de zaak tegen Bouterse wordt om deze reden tot nader orde opgeschort.

Onno Flohr en Evert Vrede zijn opgeroepen om tegen Bouterse te getuigen. Hoewel getuigen verplicht zijn om te komen, zijn de twee niet aanwezig. Waarom ze er niet zijn, wordt niet duidelijk.

Om tijd te winnen roept de president alle aanwezige verdachten en getuigen op. Dit zijn de verdachten Jimmy Stolk, Wim Carbière en Orlando Heidanus. Heidanus is overigens niet aanwezig. Getuige Arthur Prior sluit zich bij hen aan. Ze krijgen te horen dat hun zaak door het wrakingsincident wordt uitgesteld. De president is zichtbaar aangeslagen. Ook de verdachten Errol Alibux, Imro Themen, Iwan Dijksteel, Benny Brondenstein, Ernst Gefferie, Stephen Dendoe en de getuige Henk Mohamadsaid krijgen te horen dat de strafbare feiten die hen worden verweten onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Ook zij moeten daarom de beslissing van het Hof van Justitie afwachten.

Dijksteel en Gefferie zijn overigens niet aanwezig. Advocaat Brandon protesteert nog tegen de beslissing. Ze wil dat de behandeling van de zaak van haar cliënt doorgaat. De president is resoluut en herhaalt haar besluit.

De behandeling bij Justitie zal zo spoedig mogelijk plaatsvinden. Dat kan over enkele dagen, maar net zo makkelijk over enkele weken zijn. De wet is nogal vaag over de termijn waarop over wraking moet worden beslist. In een zaak van het onderwijs, waar de rechter ook werd gewraakt, gebeurde de afhandeling binnen enkele dagen. Dat ging weliswaar over een civiele zaak. Dit over een strafrechtelijke zaak.

In ieder geval ga ik op 1 augustus weer naar Boxel. Verdachten en getuigen die voor deze zitting zijn opgeroepen worden gewoon verwacht. Als er geen besluit van het Hof is, krijgen we daar te horen dat de zitting wordt opgeschort.
Na afloop spreek ik Errol Alibux en Imro Themen. Het duurt ze allemaal te lang. Ze willen hun naam zo snel mogelijk gezuiverd zien.

Naschrift
Terug in Paramaribo neem ik contact op met Erwin Lely, de beheerder van het partijgebouw van de NPS en voorzitter van de afdeling Paramaribo van de NPS. Aan de telefoon vertelt Lely dat het waar is dat meneer Valstein, de echtgenoot van de president van de Krijgsraad, daar lessen geeft. Het is niet waar dat hij voor het gebruik van de ruimte niet zou betalen en er is verder geen sprake van het betalen van een bewaker voor het bewaken van de auto van de heer Valstein.

foto: poule Edward Troon